Oktober in je tuin

Tuintips en tuininspiratie voor oktober 

Het is plotseling herfst met wind en regen, maar gelukkig ook met af en toe de frisse strak blauwe lucht en de bomen die langzaam hun herfstkleuren laten zien. De grond is koud en het is klam in de ochtend en overal zie je spinnenwebben met douw tussen de planten.  De blaadjes gaan vallen en daar kunnen we prachtige bladcompost van maken.  

Knip vooral niet alles af, maar laat de vaste planten afsterven en zich terugtrekken onder de grond. Zo is er nog iets te zien van zaaddozen, bloemschermen, takkenstructuren.  Dat maakt je tuin juist interessant in de wintermaanden. 

Fruit kan worden geoogst en herfstgroenten kunnen worden verwerkt tot zuurkool of worden ingemaakt voor de wintervoorraad. 

• • De bio bloementuin 
  • Vaste planten, heesters en bomen 
  • De moestuin 
  • TuinQlusjes 
  • TuinTrips

De bio bloementuin 

Zaaien en kweken 

• Zaai nu de mooie en geurende lathyrus – zoete erwten – in je kas of polytunnel, zodat je komend voorjaar sterkere en grotere planten hebt die eerder gaan bloeien.  
• Verzamel de zaden van zomerbloeiende planten voor volgend jaar. Laat wel wat zaden achter voor de vogels. De zaden verzamel je per soort in een papieren zak die je op een droge koele donkere plaats bewaard.
• Uitgebloeide bloemhoofden kan je met stengel en al afknippen en binnen in een vaas laten drogen. In de week voor kerst spuit je ze zilver of goudkleurig voor een kerstgevoel. 
• Laat nog wel flink wat mooie bloemhoofden/zaaddozen staan voor een mooi winterbeeld in je tuin. Kleine beestjes kruipen vaak in de holle stengels in de wintermaanden. Begin februari knip je de stengels pas af, als de neuzen van de sneeuwklokjes en crocusjes goed zichtbaar zijn.  

Bollen en knollen 

Deze maand is net als september de beste maand om bloembollen te planten in de nog relatief warme grond. De bollen kunnen dan goed wortels maken zodat ze goed uitlopen in het voorjaar.  

• Plant de verwilderingsbollen onder heesters, aan de voet van bomen en in het gras in grote aantallen zodat een tapijt van bloemetjes ontstaat in het vroege voorjaar. Soorten als sneeuwklokjes, crocussen en winterakonieten zijn hiervoor heel geschikt. Er zijn ook andere soorten zoals vingerhelmbloem en holwortel die geschikt zijn om op een halfschaduwrijke plaats. Koop bij voorkeur biologische bloembollen. Dan hebben de bijen al vroeg in het jaar hun voedsel. 

• Narcissen grootbloemig en kleinbloemig zijn erg leuk in toefen in het gras of in potten op het terras. Narcissen staan graag in zanderige grond met een beetje compost zodat ze geen natte voeten krijgen.

• Tulpen staan leuk tussen de vaste planten als kleuraccent, want in het voorjaar maken de vaste planten eerst blad en gaan later pas bloeien. Tulpen kan je ook in potten doen. Leg ze in laagjes met een laag zand/tuingrond zo dik als de doorsnee van de bol. Tulpen kunnen het beste in de 2e helft van oktober worden geplant als de grond iets kouder is en de schimmels en ziekten niet meer actief zijn.

• Wil je weten welke soorten goed bij elkaar passen? Maak een afspraak voor het maken van een TuinAdvies.

• Alliums – sieruien – zijn ook superleuk tussen de vaste planten. Ze bloeien net weer iets later dan de tulpen. Ze willen graag aan het begin van de herfst geplant worden in de nog warme tuingrond. Tulpen zijn er net als narcissen in vroegbloeiende en laatbloeiende soorten. Mijn voorkeur gaat uit naar de vroegbloeiende botanische soorten die je bijvoorbeeld in een wilde bloemenwei kunt aanplanten in grote aantallen. Zo heb je al vroeg wilde bloemetjes en veel vliegverkeer van bijen en hommels die nectar komen halen.   Wees je ervan bewust dat bloembollen platenziektes met zich mee kunnen brengen. Mede daarom plant ik liever biologische bloembollen. Die hebben minder last van plantenziektes. 
• Dahlias en gladiolen kunnen niet tegen vorst. Let daarom goed op wanneer de eerste nachtvorst wordt aangekondigd. Knip de stengels af tot 5 cm boven de grond. Haal de bollen en knollen uit de grond OF dek ze af met een laag van minimaal 5 cm goed verteerde compost en een laag afgevallen lindeblad. Daar overheen leg je een klimnet, zodat het blad niet wegwaait.  
  Als je de knollen in de grond laat zitten bloeien ze later in het seizoen. Dahlia’s en gladiolen bloeien tot diep in het najaar. Laat ze een paar dagen drogen op een warme en droge plaats. Bewaar ze in een sinaasappelkistje met onder in een krant in droge compost tot de lente.  Wil je weten welke soorten goed bij elkaar passen? Kijk voor inspiratie op … 
• Crocosmea kunnen tot grote pollen uitgroeien. Steek ze uit, deel ze in drieën. Kijk de knollen na op rot – zachte knollen – en snijd die eruit en herplant ze uit in plantgaten verbeterd met bemeste tuingrond.  
• Kerstmis is geweldig met bloeiende en geurende bollen in huis. Plant nu bijvoorbeeld Amaryllis en kleine narcisjes en kleine irisjes in potten. Plant ze in 2/3 zand vermengd met 1/3 bemeste tuinaarde zodat de grond goed waterdoorlatend is. Zet ze op een koele plek in huis. Zet ze 2 weken voor kerst in de warme kamer zodat de narcis ‘paperwhite’ bloeit en geurt in de tijd rond kerst en oud en nieuw.  

HEB JE HULP NODIG BIJ HET KIEZEN VAN MOOIE COMBINATIES? 

Oogsten uit je tuin 

Mooie dingen om uit je tuin te halen in oktober:  

• Besdragende takken 

• Euphorbia oblongata 

• Grassen zoals Panicum virgatum 

• Dahlias 

• Zinnias 

• Mooie gekleurde herfsttakken van de amberboom of amerikaanse eik 

• Nerines 

• Rudbeckias 

• Hortensia’s 

Vaste planten, heesters en bomen 

• Het blad valt van de bomen. Haal het van het gras af en leg het tussen de vaste planten en onder de heesters en bomen. Zo ligt de tuin onder een warme deken van blad waar de wormen in je tuin wel raad mee weten.

• Van het gevallen blad kan je heel goed zelf bladcompost maken door het te bewaren in een zelfgemaakte mand van kippengaas op een paar planken zodat de wind er onder kan komen. OF in een bladaarde zak. Vanderwal 

• Strooi tussen iedere 10 cm blad een laagje kalkkorrels of kalk zodat het blad sneller verteerd tot compost. Schep het na 3 maanden om en strooi en nog wat kalk en zeewierpoeder doorheen. De bladcompost is heel goed te gebruiken als potgrond als je er zeewierpoeder doorheen mengt. Veel beter en goedkoper dan turf! 

• Blijf wieden. Dat scheelt weer werk in het voorjaar.

• Snoei zomerbloeiende struiken zoals Buddleia tot de helft terug om schade door de najaars– en winterwind te voorkomen.

• Lente en zomerbloeiende vaste planten kan je nu uitsteken en scheuren zodat ze herplant kunnen worden in goede tuinaarde met bladcompost. Om de grote kluiten te scheuren kan je twee tuinvorken gebruiken en die rug aan rug in het midden van de kluit steken en ze dan uit elkaar duwen.

• Snoei de klimrozen terug zodra ze klaar zijn met bloeien. Verzamel gevallen rozenbladeren die onder de struiken liggen en haal ze weg, zodat evt. plantenziektes volgend jaar geen kans krijgen. 

De Moestuin

Groenten

• Erwten en bonen die nog staan kunnen worden afgeknipt net boven de grond, zodat het loof kan worden afgevoerd. Als er meeldauw in zit breng het dan niet naar de composthoop. De wortels kunnen door de grond worden gewerkt omdat ze stikstof bevatten.

• Tuinbonen kan je nu al leggen voor een vroege pluk komend voorjaar in mei.

•  

  Sjalotten, uien en knoflook worden nu gepoot zodat je mooie dikke bollen hebt volgend jaar.

•  

  Als de groenten op zijn kan je het betreffende groentebed onkruidvrij maken. In mijn groetebedden staat veel gele klaver en muur. Dat trek ik weg. De wilde viooltjes laat ik staan voor kleur in de winter en voor verse bloemen in de salade. Strooi kalk over het bed als een sterrenhemel.

•  

  Erwten die vroeg in het voorjaar rijpen kan je nu al leggen. Bedek ze met een dikke laag aarde om te voorkomen dat de vogels te vinden.

• Zet de stronken waaraan de spruitjes groeien stevig vast aan een stokken, zodat ze niet omwaaien bij sterke wind.

• Haal het vergeelde blad van de palmkool,spruitjes en boerenkool weg bij de plant om verspreiding van plantenziekten te voorkomen. 

• Bescherm de kolen het een net tegen dieren die voedsel zoeken. Dit jaar hebben de herten mijn palmkool en boerenkool in de winter opgegeten tijdens nieuwjaarsnacht. 

• Venkel is een van de beste herfst en wintergewassen. Geef ze steun zodat ze tijdens hard wind overeind blijven en aard ze aan de voet aan door er een bergje aarde rondom te leggen.

•  

  Op een warme herfstdag is het een goed moment om het aardappelveld van een dikke laag verteerde en bemeste compost te voorzien. Spreid het goed uit over het vlak en strooi kalk indien nodig. Dat bevorderd het composteren.  

Oogsten

Dit is wat je nu kunt oogsten in oktober
of wat je kunt eten in deze tijd volgend jaar. 

• Kolen: boerenkool 
• Wortels: uien, rode biet, wortels 
• Salade: snijbiet, spinazie, venkel 
• Peulvruchten: erwten die in juli zijn gelegd. Let op meeldauw maakt de smaak bitter. 
• Pompoenen 
• Kruiden: salie, koriander, dille, peterselie, rozemarijn en tijm 
• Fruit: hazelnoten, walnoten, kweepeer, appels en peren 
• Appels pluk je door de appel aan de onderkant vast te pakken en voorzichtig een halve slag te draaien om te voelen of ze al rijp zijn en loslaten. Van rijp fruit kan je heerlijke appelsap en cider maken.  
• Cider drink ik steeds vaker in plaats van wijn. Er zit minder alcohol in en cider is er in net zoveel soorten en kwaliteiten als wijn.  

Salade en kruiden

• Winterkruiden en sla kan je zaaien in een dakgoot met aarde en neerleggen op een warme plek in je tuin. In het voorjaar kan je de planten in je tuin zetten.  
• Haal munt, bieslook, dragon en peterselie uit de grond en zet ze in een pot binnen op een koele, lichte plek in huis. Zo heb je toch verse kruiden voor je wintergerechten. 

Fruit 

• Plant een appel of perenboom vanaf half oktober tot half maart. Kies een oud ras dat past bij jouw grondsoort. Er zijn kwekers in het land die hierin gespecialiseerd zijn. Graaf het gat 2x zo groot als de kluit en voeg veel organisch materiaal toe. Zet de bovenkant van de kluit op dezelfde hoogte als het maaiveld en dek het af met de oorspronkelijke grond. 

TuinQlusjes

• De grond is nog warm na deze warme zomer en oktoberregens. Dit het beste moment om de grond voedsel te geven door een laag van 5 cm compost aan te brengen tussen de planten.  
• Kijk alle nieuw geplante bomen en struiken na of ze goed vast staan aan de boompalen zodat ze niet omwaaien bij een herfststorm. 
• Haal het blad van het grasveld. Maai er eerst met de grasmaaien 2x overheen op de hoogste stand om het klein te maken en hark het dan weg. Doe het blad in een bladkorf of in een bladzak zodat het snel kan verteren tot mooie bladcompost die je volgend jaar kunt gebruiken om de grond af te dekken (mulchen). 
• Maai het gras goed, vooral op de plek waar er bollen zoals sneeuwklokjes en crocus in het gras zijn geplant. Op het grasveld kan je een dunne laag compost aanbrengen voor voeding. Het gras groeit en zo weer doorheen. 
• Een nieuwe grasmat kan nog steeds tot half oktober worden gezaaid of gelegd. Ik ben sterk voor het zaaien van een bloemrijk grasmengsel. Dat ziet er veel leuker uit dan de strakke grasmat van een soort gras. Bovendien trekken de bloemetjes zoals madeliefjes en pinksterbloem in het gras insecten en is het goed voor de biodiversiteit. 
• Draai de composthoop om door het in de bak ernaast te scheppen. Strooi kalk en schimmels (microrrhyza) op iedere laag om het verteringsproces te verbeteren. 
• Zaai groene mestgewassen op stukken kale grond. Vlak voordat ze rijp zijn maai je ze af en werk je de wortelkluiten door de bovenlaag van de aarde. 
• Laat zoveel mogelijk zaaddragende bloemhoofden zoals zonnebloemen, kaardebollen staan zodat de vogels de zaden eruit kunnen eten

TuinTrip

 

TuinBoek

heb je vragen of hulp nodig?