Holwortel Stinzeplant

Ga dit weekend genieten van de bloeiende stinzeplanten


Het is nu een goed moment om stinzeplanten te gaan bekijken.

Holwortel Stinzeplant

Holwortel – Corydalis cava wordt  bezocht door de gewone wolzwever

Stinzeplanten zijn de voorjaarsbloemen die nu in grote aantallen bloeien. Ze groeien uit bollen, knollen en wortelstokke die  VERWILDEREN als ze in de goede grond staan. Ze groeien graag onder loofbomen in vochtige kalkrijke kleigrond die gemengd is met zand. Dat is vaak langs een riviertje of langs een beek die jaarlijks buiten z’n oevers treedt bij hoog water.

Holwortel Stinzeplant

Holwortel herkenbaar aan het gaafrandig blad o der de bloem.

Veel van die stinzeplanten werden eeuwen geleden meegenomen door Nederlandse kooplieden die handel dreven in Zuid Europa, Turkije of verder in het hooggebergte langs de Zijderoute. Makkelijk mee te nemen omdat ze na de bloei afsterven en zich terugtrekken onder de grond als bol, knol of wortelstok en makkelijk in een bv jute zak mee te nemen zijn.

Bostulp - Tulipa sylvestris

De bostulp groeit op een zonnig plekje in het bos

In Nederland worden ze in het najaar aangeplant in kalkrijke kleigrond vermengd met zand. Dan maken ze wortels in de warme najaarsgrond om vervolgens in het voorjaar uitbundig te bloeien.

Bostulpen

Stinzeplanten zoals de bostulp

Ze VERWILDEREN als je de grond verder met rust laat. Afhankelijk van de soort maken ze bijbollen, vertakken zich ondergronds met wortelstokken of ze zaaien zich massaal uit. Soms met behulp van mierenbroodjes met daarin een zaadje.

Bosanemoon, stinzeplant

Bosanemoon – Anemone nemerosa

Je kunt ze het beste in grote aantallen van een soort aanplanten. Dat geeft het mooiste en natuurlijkste resultaat.

Bosanemoon - Anemone nemerosa

Bosanemoon- Anemone nemerosa heeft wortelstokken

Na de bloei laden ze op via het bladgroen en slaan die energie op in de bol of knol. Maai dat blad dus niet af, want anders hebben ze te weinig energie om in het voorjaar opnieuw te bloeien. Ze sterven eind mei af en verdwijnen onder de grond. In de tussentijd verschijnen de varens en vaste planten en lopen de blaadjes uit aan de struiken en bomen. Dan komt er steeds minder licht op de bodem en sterven ze af.

Overal om je heen zie je nu stinzeplanten bloeien. Vooral op landgoederen, bij kastelen en  in het Noorden van Nederland bij de stinzen waar minder getuinierd wordt maar alleen beheerd wordt.

Wil jij ook voorjaarsbloemen of stinzeplanten in je tuin? Kijk dan nu goed om je heen en maak foto’s van wat je mooi vindt.

Ik kan je helpen met kijken naar de grondsoort, lichtinval en daarbij de geschikte soorten helpen kiezen. Dan maken we een plattegrond en een bestellijst en planten we ze samen in het najaar aan.

Deze foto’s zijn gemaakt op 5apr23 op Landgoed Nijenrode. Toegang alleen op afspraak.

Q’s tuintips voor maart

Q’s Tuintips voor maart

Nu de lente begint is er al veel te doen in de tuin. Laat je niet gek maken. Geniet van de frisse buitenlucht. Je kunt nu vaste planten opgraven en scheuren, rozen planten en beginnen met zaaien en bonen leggen.  

Het is nog steeds een goede maand om de bodem te verbeteren met verteerde bladaarde of verteerde bio compost om het vochthoudender te maken zodat de planten beter door droogteperioden heen komen. Als je mycrorrhyza of andere stoffen toevoegt kunnen de wortels van de planten beter de voedingsstoffen opnemen en heeft bodemleven meer voedsel.

De bio bloementuin 

Bestellen, zaaien en kweken 

  • Maart is het moment om je winterharde eenjarigen te zaaien in een koude bak of in een vensterbank in een onverwarmde kamer of kasje. 
  • Je kunt ook half winterharde zaden zaaien, maar wacht tot half maart totdat er meer licht is en minder kans op nachtvorst. 
  • De siererwten die je hebt gezaaid kan je nu toppen – de top er uit halen – zodat ze zijscheuten gaan maken. De topjes kan je verwerken in een salade.
  • Maak de zaaibedden klaar voor het zaaien van winterharde snijbloemen eind deze maand. 
  • Eind van de maand kan je het opgekweekte zaaigoed verplanten naar een grotere pot. Wees voorzichtig en steek met de steel van een lepel of vork schuin onder de wortels en til het voorzichtig uit de aarde. Pak ze vast blij de blaadjes, niet bij het steeltje want dan kneust heel snel.
  • Verpot kwetsbare vaste planten die je voor de winter hebt gestekt. 

Bollen en knollen 

  • Graaf pollen sneeuwklokjes en winterakonieten op,  scheur ze en plant ze meteen in de buurt van de opgegraven pol. Zo krijg je volgend jaar een veldje. 
  • Dahlia’s kan je nu oppotten. Als je een paar knollen hebt doe dan een knol in een 3 liter pot en dek ze af met vliesdoek of zet ze in een koude bak of kas. Heb je er meer dan 3 leg ze dan in een kistje dicht tegen elkaar aan en dek ze af met vermiculiet of compost. Ze lopen de komende 6 weken uit totdat het tijd is om ze in de tuin te planten. Hiermee vervroeg je het groeiseizoen. 
  • Plant zomerbloeiende bio bollen zoals lelies, gladiolen en crocosmea 
  • Later deze maand is het van belang om de uitgebloeide knoppen weg te knippen van narcissen, tulpen en blauwe druifjes om zaadvorming te voorkomen. Laat het blad afsterven zodat de bol kan opladen voor volgend voorjaar. 
  • Bollenplan uitbreiden voor nog meer voorjaarsbollen in 2024. In deze tijd van het jaar is er veel licht voor de bloeiende bollen op plekken die anders onder de heesters en bomen in de schaduw liggen. In de planttijd september-oktober zijn we vaak al vergeten waar de saaie kale plekken onder bomen en struiken lagen. Maak een schets van de situatie of maak een paar foto’s zodat je in augustus, als je bollen gaat bestellen, nog weet welke plekken nog opgefleurd kunnen worden. Bedenk het nu, schrijf het in je agenda en plant het straks in september-oktober. 

Heb je hulp nodig?

Oogsten uit je tuin 

Mooie dingen voor in de vaas:

  • Narcissen en tulpen in alle vormen, kleuren en maten. 
  • Judaspenning – Lunnaria en Muurbloem – Erysimum. 
  • Artisjok blad, Helleborus (giftig, dus draag handschoenen) en Primula’s (eetbaar). 

Vaste planten, heesters en bomen 

Snoeien en opbinden

  • Knip de vaste planten en laatbloeiende grassen af tot 5 cm boven de grond. 
  • Leg een laag van compost met koeien of paardenmest tussen de planten en werk het licht door de bovenlaag met een vork
  • Houd het onkruid in de gaten en begin met wieden – trek het onkruid met wortel met de hand uit de grond.
  • Je kunt nu de zomerbloeiende vaste planten opgraven en scheuren om ze te vermeerderen. Je herkent ze aan de dikke pollen die aan de buitenkant nieuwe scheuten maken. Leg een oud laken of een stuk zeil naast het plantvak en leg de pollen daarop zodat je makkelijk kunt scheuren. 
  • Snoei de struikrozen. Haal het dode hout weg en de kruisende takken. Knip alles tot de helft terug net boven een uitlopende knop. 
  • Knip jonge heggen tot 1/3 terug. Dat is misschien wat heftig maar het zorgt voor flinke groei en een dicht vertakte haag waar je niet doorheen kunt kijken. Ook niet onder kniehoogte. 
  • Ga door met het wegknippen van de oude bloemen van hortensia’s. Let goed op dat je de nieuwe knoppen niet wegknipt. Dun de heester uit en knip 1/3 van de oude takken terug zodat de plant verjongt en nieuwe takken met bloemen maakt. 
  • Tot half maart kunnen bomen en heesters met kale wortels worden geplant, zoals bessenstruiken als wortelgoed (scheelt veel geld) zoals blauwe bessen, aalbessen, kruisbessen, jostibes, framboos, braam etc. 
  • Hark de bodem niet kaal! Laat tenminste 3 cm blad of fijn geknipte plantenresten liggen zodat de bodem niet uitdroogt en het bodemleven niet verstoord wordt.

Planten

  • Plant een nieuwe heg of haag, het is nu de beste tijd voor kleigrond. Kies inheemse soorten zoals meidoorn, sleedoorn, veldesdoorn in de goede aantallen. Ze bloeien afwisselend en geven bessen voor de vogels die er ook hun nestjes in bouwen. Je kunt het beste een dubbele rij plaatsen en dan driehoeksgewijs planten met kale wortels – wortelgoed. Dat is verkrijgbaar tot half maart bij de kweker en veel goedkoper dan planten in een pot. 
  • Plant kruidenrijke vaste planten waarvan je kunt oogsten zoals rozemarijn, een van mijn favorieten. Poezen en katten houden niet van deze geur, dus als je tuin wordt gebruikt als kattenbak dan is dit een van de planten waar ze uit de buurt blijven. 
  • Bestel rozen met kale wortels. Ze zijn veel goedkoper en groeien vaak veel gezonder uit dan rozen in een pot. Plant ze als de vorst uit de grond is. Deze winter is daar dus zeer geschikt voor. Zit er nog vorst in de grond dan kan je het bosje wortelgoed inkuilen – graaf een kuil en leg de wortels er in en dek de wortels af met de vochtige grond. Later kan je de rozen uitplanten op de plek waar je ze wilt hebben. 

Tuinklusjes

  • Heb jij een waterton om de regen op te vangen voor de komende droge maanden? Houd de deksel goed gesloten om te voorkomen dat de muggen er hun larven in grootbrengen.   
  • Maak een raamwerk voor een composthoop in je tuin. Maak tenminste twee vakken zodat de composthoop kan worden omgezet. 
  • Keer de compost in de loop van de maand naar de andere bak en voeg bij iedere laag voeding toe zoals koeien- of paardenmest, lavameel voor de mineralen en smeerwortelthee of zeewierkalk. 
  • Verfris de aanwezige potten door de bovenste 5 cm eraf te halen en aan te vullen met verse compost lichtjes door de achtergebleven bovenlaag heen te werken met een schepje. Wees voorzichtig met de wortels. 
  • Dit is het laatste moment om stokken van de hazelaar en berkentakken te oogsten (knippen/zagen) voor je moestuin om bonen en erwten tegen op te laten klimmen.
  • Maak mooie plannen voor je tuin en voer ze stap voor stap uit. Bedenk een stappenplan hoe je al je plannen gaat uitvoeren in de komende maanden. Als je weinig tijd hebt kan je ook biologische (moes)tuinplantjes kopen bij biologische moestuinen of bij het tuincentrum in de buurt.  
  • Als je een kruidenrijk grasveld wilt inzaaien in maart begin dan nu met de voorbereidingen: afplaggen van het huidige gras en/of verwijderen van onkruiden. Afplaggen met een spade en voor grotere stukken kan een machine worden gehuurd. Verwijderen van onkruiden doe je door met een vork de grond los te maken en het onkruid er uit te trekken. Gebruik geen gif of zout! 
  • Zet plantsteunen en ander steunmateriaal al bij de planten die het nodig hebben voordat ze omwaaien.
  • Kijk al het tuingereedschap en de grasmaaier na. 
  • Zaai kale plekken in het grasveld opnieuw in. Als je begint met een nieuw grasveld gebruik dan geen kant en klare graszoden, maar zaai een bloemrijk grasmengsel met madeliefjes, pinksterbloemen ed. Het duurt bij zowel graszoden als een gezaaid grasmengsel 6 weken voordat je er overheen mag lopen. Houd het terrein voldoende vochtig zodat het zaad kan uitgroeien. Maai het daarna de eerste maanden op de hoogste stand. Als je gaat zaaien lees dan eerst goed hoe je de grond zaaiklaar maakt. 
  • Houd (naakt)slakken goed in de gaten, zeker nu de jonge planten uitlopen. Je kunt slakken voorkomen door nematoden te kopen: aaltjes oplossen in water. Aaltjes zijn parasieten die in de slak kruipen waardoor deze sterven. Gebruik het niet te veel en zorg voor een gezonde bodem met goede compost in de bovenlaag waar slakken voldoende voedsel in vinden zodat ze van de planten af blijven. 
  • Voorjaarsbloemen geven al vroeg in het jaar nectar voor insecten. Als er voldoende voedsel is voor de insecten zoals hommels en bijen, dan is er ook voldoende voedsel voor vogels.
  • Plant een sierkers, een wilde pruim, een meerstammig krentenboompje, afhankelijk van de grond waarop je tuiniert.
  • En kijk nu waar je in september oktober velden vol met verwilderingsbollen kunt planten die zichzelf in de loop der jaren vermeerderen.   

In de tuinkas

  • Een goed begin van het nieuwe tuinjaar is de kas opruimen en schoonmaken zodat je klaar bent om te gaan zaaien. 
  • Haal compost in de tuinkas zodat die kan opwarmen zodat je eerder kunt beginnen met zaaien. 
  • Als je binnen gaat kweken met warmtematjes dan kan je nu beginnen met het meten en bijhouden van de minimum en maximumtemperaturen in de kas. 

TuinTrips

De stinzeplanten met vele soorten bloeiende verwilderingsbollen staan in bloei. Bezoek het Thijssepark in Amstelveen, Het Thijssehof in Bloemendaal of Landgoed Hackfort van Natuurmonumenten in Vorden. De laatste is mijn favoriet. Het ligt aan de Baakse Beek. Veel plezier!

TuinBoeken

Leve de Bodem! Een gezonde basis voor elke tuin. Geschreven door Anne Marie van Dam en Caroline Vlaam. Uitgegeven door KNNV
Leuk en leerzaam. 

Heb je vragen of hulp nodig?

Potgrond met turf

Biologische Potgrond

Waarom gebruiken we potgrond?

Potgrond wordt gebruikt voor het vullen van potten en bakken om je nieuw gekochte planten in te zetten. Maar wist je dat potgrond voor 70% bestaat uit turf? Turf is afgegraven veengrond. Die veengrond wordt afgegraven in Duitsland, Polen, Estland, Letland, Litouwen, Finland en Ierland. Daarmee gaat een indrukwekkend groot veengebied verloren met alle daar levende planten en dieren. Bovendien komt er veel CO2 (verbinding van koolstof en zuurstof) vrij als het veen indroogt tot turf.
Wil je dat?! Veen van 1 meter dikte heeft 1000 jaar nodig om te groeien. Nederland is een van de grootste afnemers van veen/turf om het in de potgrond te verwerken. Veengebieden zijn van groot belang voor de biodiversiteit. De veenmossen leggen veel meer koolstof vast dan de bossen.

Potgrond wordt gebruikt om in te zaaien en omdat het goed vocht vasthoud zodat de zaden niet uitdrogen. De meeste universele potgrond bestaat naast turf ook uit kunstmeststoffen die extra stikstof bevatten om de planten een goede groeispurt te geven. In de volle grond dood kunstmest het bodemleven. Let dus bij aankoop van potgrond op de verpakking of er turf in zit.

Potgrond zonder turf of kokosvezel

De potgrond die als alternatief wordt aangeboden bevat kokosvezel ter vervanging van turf. Daar zitten ook weer nadelen aan vast zoals o.a. de lange reis die het heeft gemaakt om naar Nederland te vervoeren. Op de website turfvrij staan adressen waar potgrond verkrijgbaar zonder turf of kokosvezel.

Verkoopadressen van potgrond zonder turf of kokosvezels

  • DCM, Potgrond turfvrij en zonder kokosvezels
  • Fertilla, verkrijgbaar in Zeist
  • Bio-Kultura, maakt heel goede potgrond met uitstekende ingrediënten, maar bevat nog wel kokosvezel. Ze werken er hard aan om potgrond zonder turf of kokosvezels te maken.
  • Tardy, alleen in grote hoeveelheden verkrijgbaar in Castricum. Maak eerst een afspraak!

Kijk op turfvrij.nl voor verkoop adressen bij jou in de buurt.
Lees meer hierover op Velt.nu

 

Sneeuwklokje

Sneeuwklokjes enzo

Bloeiende bollen en knollen

Bollen

  • De eerste verwilderingsbollen zoals sneeuwklokjes, irisjes en winterakonieten beginnen te bloeien.
  • Als je al sneeuwklokjes in je tuin hebt dan kan je de pollen direct na de bloei uitsteken en scheuren om ze sneller te vermeerderen dan dat ze zich uitzaaien.
  • Dit kan je ook doen met krokussen, winterakonieten, cyclamen en Iris reticulata.

Knollen

  • Bestel Dahlia’s, Anemonen en Crocosmea die ook Montbretia wordt genoemd. Ze zijn de blikvangers in je tuin van juli tot aan de nachtvorst in november!
  • Plant de knollen nu al in grote potten en zet ze in de koude kas. Crocosmea en Anemonen kan je ook laten indrogen in de vaas, voor kleurige boeketjes in huis in de winter.
  • Heb je potjes met bolletjes binnen staan en zijn ze uitgebloeid? Gooi ze niet weg! Plant ze in je tuin of in het park in jouw buurt. Volgend jaar bloeien ze weer.

Bollenplan

  • In deze tijd van het jaar is er veel licht voor de bloeiende bollen op plekken die anders onder de heesters en bomen in de schaduw liggen. In de planttijd september-oktober zijn we vaak al vergeten waar de saaie kale plekken onder bomen en struiken lagen.
  • Maak een schets van de situatie of maak een paar foto’s zodat je in augustus, als je bollen gaat bestellen, nog weet welke plekken nog opgefleurd kunnen worden. Bedenk het nu, schrijf het in je agenda en plant het straks in september-oktober.

Verrijk het bodemleven

De Bodem

Kijk nog eens goed naar de bodem in je tuin. Graaf een vierkant gat van 30-50 cm diep en kijk welke bodemlagen er liggen. Maak er een foto van. Zo kan je later terugzoeken hoe die bodemlagen heten en begrijpen wat er in welk deel van de bodem plaatsvindt.

Bodemverbetering

Zolang de bodem niet bevroren is kan je de bodem afdekken en verbeteren met verteerde bladaarde of verteerde bio compost om het vochthoudender te maken zodat de planten beter door droogteperioden heen komen. lees meer over de voedselkringloop

No-Dig is Niet Spitten

Omspitten is niet meer van deze tijd. Het bodemleven wordt daardoor te veel verstoord en de bodemlagen te veel door elkaar gemengd. In iedere bodemlaag wonen weer andere bodemdieren en schimmels en het licht en zuurstofgehalte is per bodemlaag weer anders. 

Lees meer over de bodemleven

BoekenTip

lees meer over de samenstelling van de bodem, aarde, grond in het boek Bodemvoedselweb